بازاریابی چیست؟
واژه بازاریابی چنان واژهای گسترده است، که در طول سالهایی که این واژه کاربرد دارد، مباحث گسترده و متنوعی را شامل میشود. تعریف بازاریابی چیست ؟ در طول سالیان سال با توجه به گستردگی این موضوع دچار تغییراتی شده است و حتی امروزه نمیتوان تعریف دقیق و یکسانی را برای این واژه ارائه کرد.
تعاریف بازاریابی
در سال 1935 توسط انجمن بازاریابی آمریکا، تعریفی برای «بازاریابی چیست» ارائه کرد که میگوید:
بازاریابی اجرای فعالیتهایی در فضای کسب و کار است که جریان کالا و خدمات را از تولیدکننده به سمت مصرف کننده هدایت میکند.
نکته حائز اهمیت این تعریف، بازار کالا و خدمات در قرن 20ام است که این بازار بر روی تعریف بازاریابی چیست نیز اثر گذاشته است.
اما این تعریف نزدیک به 50 سال به عنوان تعریفی استاندارد مورد قبول بود تا اینکه در سال 1985 این انجمن، تعریف دقیقتر و کاملتری ارائه کرد. این تعریف میگوید:
بازاریابی یکی از وظایف سازمانی و مجموعهای از فرآیندهای مرتبط با خلق ارزش، اطلاعرسانی دربارهی آن ارزش و تحویل آن به مشتریان است. همچنین مدیریت ارتباط با مشتریان را به شکلی که منافع سازمان و ذینفعان آن را تامین کند، شامل میشود.
در اینجا بود که واژه ارزش و ارتباط با مشتری وارد فضای کسب و کار شد و به نوعی کم کم واژه رقابت معنا پیدا میکند.
اما در ادامه این انجمن در سال 2004 تعریف خود از بازاریابی چیست؟ را به روز کرد. این تعریف میگوید:
بازاریابی فرآیند برنامه ریزی و اجرای فعالیتهای مربوط به شکلگیری، قیمت گذاری، ترویج و توزیع ایدهها، کالاها و خدمات است.
با توجه به توسعه دنیای دیجیتال، در این تعریف شاهد کلمه نوظهور ایده هستیم که نشان از اهمیت بالای این دنیای دیجیتال میدهد. این تعریف آخرین تعریف از بازاریابی چیست نبوده و در ادامه نیز دچار تغییراتی شده است. به شکلی که این انجمن در سال 2013 آخرین تعریف خود را از در مورد این اصطلاح ارائه کرد.
آخرین تعریف این انجمن از اصطلاح بازاریابی چیست؟ این است که میگوید:
بازاریابی مجموعهی نهادها، فعالیتها و فرآیندهایی است که به خلق، اطلاعرسانی و کسب اطلاع، تحویل و تبادل پیشنهادها مربوط هستند. مبادلههایی که برای مشتریان، کارفرما، شرکا و در مقیاس بزرگتر، برای جامعه ارزشمند به حساب میآیند.
این تعاریف همگی آکادمیک و از انجمن بازاریابی آمریکا بوده در حالی که یکی از معروفترین و پراستفاده ترین تعاریف پیرامون بازاریابی چیست را میتوان تعریف فیلیپ کالتر نویسنده کتاب مدیریت بازاریابی دانست که میگوید:
بازاریابی فرآیندی که به وسیله آن شرکتها، مشتری را درگیر میکنند و به ساخت روابط مستحکم با مشتری و آفرینش ارزش برای او در مقابل کسب ارزش از او میپردازند
بازاریابی چه چیزی نیست؟
تا اینجا با مفهوم بازاریابی چیست آشنا شدیم، اما نیاز است با توجه به برداشتهای اشتباهی که از بازاریابی میشود، این را هم توضیح دهیم که بازاریابی چه چیزی نیست؟
- تبیلغات سرگرمکننده و اغواگر حتی تبلیغات بی وقفه و حوصله سر بر( به عنوان مثال تیزر تبلیغاتی شرکت عالیس مبنی بر لیموش و بدم؟هلوش و بدم؟)
- فروشندگانی که اصرار دارند همین حالا محصولاتشان را بخرید.( به عنوان مثال همین حالا با خرید این محصول از تخفیف 10 درصدی بهره مند شوید.)
- اسپمهای مکرر در ایمیل و یا پیامکهای تبلیغاتی بر روی تلفن همراه( به عنوان مثال تور مشهد، تور کیش با اقاکت در هتلهای لوکس)
- استفاده از سلبریتیها برای معرفی یک برند( به عنوان مثال استفاده از کریستیانو رونالدو در تیزر تبلیغاتی شامپو کلییر)
- ادعاهای کاذب و به دور از واقعیت در مورد کیفیت یک محصول که بی اعتمادی نسبت به تولید کننده را درپی دارد.( به عنوان مثال بالاترین میزان فروش در کشورهای اروپایی همرده با سایر محصولات معتبر)
انواع بازاریابی
بازاریابی انواع مختلفی دارد که در اینجا به توضیح برخی از انواع بازاریابی میپردازیم:
بازاریابی از طریق برندسازی: این نوع بازاریابی، یکی از رایجترین انواع بازاریابی است. محصولات نیاز به تمرکزی در بازار هدف دارند که برای این کار از یک نام تجاری و یا همان برند استفاده میکنند.این نام تجاری و برند به عنوان پایهای برای آگهی و تبلیغات عمل میکنند.
بازاریابی با استفاده از روابط عمومی: روابط عمومی گونهای از تبلیغات است که توسط بیانهها، جوایز، کارهای بزرگ صورت میگیرد. این نوع از بازاریابی، همیشه با کمپین تبلیغاتی همراه است.
بازاریابی از طریق پخش تبلیغات: این نوع تبلیغات با کمک رادیو و تلویزیون به یکی از رایجترین روشهای بازاریابی بدل گردیده است. تبلیغات رادیویی بر تبلیغات سمعی و در تبلیغات تلویزیونی بر تبلیغات بصری متمرکز است تا بتواند حداکثر مشتری را به برند و محصول جذب کند.
بازاریابی آنلاین: یکی از رایجترین انواع بازاریابی با توجه به استقبال فراوان از اینترنت، بازاریابی آنلاین است . این نوع بازاریابی، میتواند با استفاده از فرمتها، وبسایتها و یا شبکههای اجتماعی و برنامههای کاربردی تلفن همراه صورت گیرد.
بازاریابی چریکی: این نوع از بازاریابی میتواند با بسیاری از انواع بازاریابی ترکیب شود. هدف از این نوع بازاریابی، انگیزشی است که با استفاده از آن میتوان نوع برند و یا محصول را در ذهن مشتری حک کردو از آن محصول، تصویری ماندگار ایجاد کند.
بازاریابی مستقیم: هنگامی که تولیدکننده به صورت مستقیم با مصرف کننده در تعامل باشد بازاریابی مستقیم صورت گرفته است. هدف از این نوع بازاریابی، حذف واسطهها در فرآیند خرید و فروش است.
بازاریابی از طریق تیم های خیابانی: از این نوع بازاریابی در تعامل شخصی برای بیان نکات مثبت یک محصول برای مشتریان بالقوه استفاده میشود. در واقع میتوان این نوع بازاریابی را تبلیغات مستقیم خیابانی نام برد.